Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

murum O

  • 1 murus

    mūrus, ī, m., die Mauer (vgl. moenia), I) eig. u. übtr., A) eig.: a) einer Stadt usw., murus urbis, arcis, Liv.: muri urbis, Cic.: muri pinnae, Liv.: muros instruere, Nep., aedificare, Ov.: pro diruto muro novum tumultuario opere ex ipsa ruinae strage congestis saxis exstruere, Liv.: ducere murum, Liv., muros, Verg. u. Hor.: ducere murum interiorem ab nondum capta parte urbis, Liv.: muro lapideo urbem cingere, Liv.: castellum muro circumdare, Liv.: urbem muris saepire, Nep.: praesidio murorum urbem includere, Iustin.: muros restituere, muros dirutos reficere, Nep.: reficere novum murum ab ea parte, quā patefactum oppidum ruinis erat, Liv.: interiorem iuxta validum pro diruto novum obstruere murum, Liv.: novus pro diruto murus obiciebatur, Liv.: multis locis murus decussus est, Liv. (vgl. multis simul locis aut subruti aut ariete decussi ruebant muri, Liv.): testudinibus admotis murum subruere, Liv.: subruere murum ab imo, Liv.: murum od. muros arietibus quatere, Liv.: percussit aries murum, Cic.: tribus arietibus aliquantum muri discutere, Liv.: muros ariete sternere, Liv.: pulsare ariete muros, Verg.: priusquam aries murum attigisset, Caes.: murus latius, quam quā caederetur (angebrochen wurde), ruebat, Liv.: murum ascendere, Caes.: positis scalis ascendere muros, Caes.: scalis ascendere muros, Verg.: escendere in murum, Liv.: obambulare muris, Liv.: concursus fit undique in muros, man strömte von allen Seiten auf den M. zusammen, Liv.: repetere patrios muros, Vaterstadt, Ov.: animos extra moenia, corpora intra muros habebant, Vell. – b) um Privatgebäude, Cic. u. Tac.: m. marmoreus, Erker, Calp. – B) übtr.: a) der Damm, Wall, Varro r. r. 1, 14, 3. – b) der Rand des Topfes, Iuven.: so auch cor munitum costarum et pectoris muro, Plin. – c) der hölzerne Turm auf dem Elefanten, Sil. 9, 602. – d) der Kopfschmuck der Cybele, der aus Türmen gebildet wird, m. crinalis, Claud. Eutr. 2, 284 – II) übtr., die Mauer, Vormauer, der Schutz, lex Aelia et Fufia propugnacula murique tranquillitatis, Cic.: hic murus aëneus esto etc., Hor.: v. Pers., murus Graiûm, v. Achilles, Ov. – / Über die arch. Formen moerus u. moirus s. Georges Lexik. d. Lat. Wortf. S. 439.

    lateinisch-deutsches > murus

  • 2 murus

    mūrus, ī, m., die Mauer (vgl. moenia), I) eig. u. übtr., A) eig.: a) einer Stadt usw., murus urbis, arcis, Liv.: muri urbis, Cic.: muri pinnae, Liv.: muros instruere, Nep., aedificare, Ov.: pro diruto muro novum tumultuario opere ex ipsa ruinae strage congestis saxis exstruere, Liv.: ducere murum, Liv., muros, Verg. u. Hor.: ducere murum interiorem ab nondum capta parte urbis, Liv.: muro lapideo urbem cingere, Liv.: castellum muro circumdare, Liv.: urbem muris saepire, Nep.: praesidio murorum urbem includere, Iustin.: muros restituere, muros dirutos reficere, Nep.: reficere novum murum ab ea parte, quā patefactum oppidum ruinis erat, Liv.: interiorem iuxta validum pro diruto novum obstruere murum, Liv.: novus pro diruto murus obiciebatur, Liv.: multis locis murus decussus est, Liv. (vgl. multis simul locis aut subruti aut ariete decussi ruebant muri, Liv.): testudinibus admotis murum subruere, Liv.: subruere murum ab imo, Liv.: murum od. muros arietibus quatere, Liv.: percussit aries murum, Cic.: tribus arietibus aliquantum muri discutere, Liv.: muros ariete sternere, Liv.: pulsare ariete muros, Verg.: priusquam aries murum attigisset, Caes.: murus latius, quam quā caederetur (angebrochen wurde), ruebat, Liv.: murum ascendere, Caes.: positis scalis ascendere muros, Caes.: scalis ascendere muros, Verg.: escendere in murum, Liv.:
    ————
    obambulare muris, Liv.: concursus fit undique in muros, man strömte von allen Seiten auf den M. zusammen, Liv.: repetere patrios muros, Vaterstadt, Ov.: animos extra moenia, corpora intra muros habebant, Vell. – b) um Privatgebäude, Cic. u. Tac.: m. marmoreus, Erker, Calp. – B) übtr.: a) der Damm, Wall, Varro r. r. 1, 14, 3. – b) der Rand des Topfes, Iuven.: so auch cor munitum costarum et pectoris muro, Plin. – c) der hölzerne Turm auf dem Elefanten, Sil. 9, 602. – d) der Kopfschmuck der Cybele, der aus Türmen gebildet wird, m. crinalis, Claud. Eutr. 2, 284 – II) übtr., die Mauer, Vormauer, der Schutz, lex Aelia et Fufia propugnacula murique tranquillitatis, Cic.: hic murus aëneus esto etc., Hor.: v. Pers., murus Graiûm, v. Achilles, Ov. – Über die arch. Formen moerus u. moirus s. Georges Lexik. d. Lat. Wortf. S. 439.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > murus

  • 3 circumdo

    circum-do, dedī, datum, are, umgeben, I) etw. einem Ggstde. umgeben, umlegen, d.i. etw. um etw. herumlegen, -stellen, -setzen, -wickeln u. dgl. (s. Drak. Liv. 30, 19, 8. Mützell Curt. 3, 2 [4], 2), a) übh.: α) eig.: sarmenta, ligna et sarmenta, Cic.: ignes, Cic.: mit zwei Akk., partes terrae circumdato radices vitis, Cato r. r. 114, 1: tectis ac moenibus subiectos prope iam ignes circumdatosque restinximus, Cic.: umbras, rings umher bieten (v. einem Baume), Prop. – lectis aulaea, Curt.: capiti diadema, Curt.: laevo brachio togae laciniam, Vell.: loricam umeris, Verg.: fasciam iugulo, Cels.: fasciam circa alvum, Cels.: cataplasma ventri, Cels.: u. Pass. poet. mit Acc. was? virgineos circumdata comptus, Lucr. 1, 87. – u. arma umeris, Verg.: vincula collo, Ov.: (im Bilde) muros velut compedes, Liv.: nescio an maiora vincula maioresque necessitates quam captivis vestris fortuna circumdederit, Liv. – brachia collo, Ov.: in der Tmesis, collo dare brachia circum, Verg. – leb. Wesen, c. ministeria principi, Tac.: u. im Pass. medial, hinc patre, hinc Catulo lateri circumdatis, indem der V. zur einen, Katulus zur andern Seite ging, Liv. – β) übtr. (s. Dräger Tac. ann. 16, 25, 5 u. Agr. 20 in.), c. paci egregiam famam, verschaffen, verleihen, Tac.: supremis suis secretum, Tac.: moribus corruptis libidines, zugesellen, Tac.: planctum et lamenta sibi circumdata, habe man um ihn herum entstehen lassen, Tac. – b) insbes., umfriedigend, umstellend, feindl. umzingelnd (bes. als milit. t. t.), rings erbauen, -aufführen, -errichten, -anlegen, -aufstellen (s. Drak. Liv. 30, 19, 8. Mützell Curt. 3, 2 [4], 2), murum, Caes. u. Col.: munitionem, Auct. b. Afr.: munitiones toto oppido (rings um die St.), Hirt. b. G.: turres toto opere (auf der ganzen Linie), Caes.: murum silvae od. nemori, Sen. u. Curt.: fossam cubiculari lecto, Cic.: urbi murum latere cocto, Iustin.: u. (im Bilde) sibi cancellos, Cic. – leb. Wesen, exercitum, Sall.: stationes, Tac.: equites cornibus, Liv.: satellites armatos contioni, Liv.: exercitum hostium castris, Liv.

    II) etw. mit etw. umgeben, umringen, umstellen, gew. m. Ang. womit? durch Abl., a) übh.: α) eig.: animum corpore, Liv.: totam arborem flammis, Phaedr. – caput lacernā, Vell.: fauces lanā, Cels.: alqd fasciā, Cels.: se zonā, Suet.: tempora vittis, Ov.: corpus amictu, Ov. – Pass., v. leb. Wesen, ipse agresti duplici amiculo circumdatus, Nep.: senex circumdatus (umkränzt) sertis et delibutus unguento, Sen. rhet.: u. Pass. poet. m. Acc. woran? Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo, Verg. Aen. 4, 137. – von Örtl., tertius (sinus) Cauloniam Locrosque circumdat, Mela: regio insulis circumdata, Cic.: ignotis circumdata litora silvis, Prop. – β) übtr.: totam figuram mundi c. omni levitate (mit einer ganz glatten Außenseite), Cic.: alcis pueritiam robore, Tac. – b) insbes., umfriedigend, umstellend oder feindl. umzingelnd (bes. als milit. t. t.), α) eig.: collem multo opere, Sall. fr.: portum moenibus, Nep.: nemus triplici muro, Curt.: omnem aciem suam raedis et carris, Caes.: Othonem vexillis, Tac.: accepti in medium Vitelliani, et circumductos Primus Antonius clementer alloquitur, Tac. hist. 3, 63. – feindl., oppidum (urbem, moenia) vallo od. vallo et (atque) fossā od. vallo fossaque, Sall. u. Liv. (s. Korte Sall. Iug. 23, 1. Drak. Liv. 6, 8, 9. Mützell Curt. 3, 2 [4], 2): oppidum coronā, Liv.: oppidum quinis castris, Caes.: multitudine domum alcis, Nep.: villam statione, Tac.: saltus canibus, Verg. – β) übtr.: exiguis quibusdam finibus totum oratoris munus, Cic.: eminentia cuiusque operis artissimis temporum claustris circumdata, Vell.: minus octoginta annis circumdatum aevum, eingeschlossen, begrenzt, Vell.

    lateinisch-deutsches > circumdo

  • 4 demitto

    dē-mitto, mīsī, missum, ere, herabschicken, -gehen (-steigen) lassen, -fallen lassen, herabneigen, -senken, -bewegen u. vgl., I) eig.: A) im allg.: α) pers. Objj.: se manibus, sich mit den H. hinablassen, Liv.: alqm per tegulas, Cic.: alqm per murum, Vulg.: e muris canes sportis (in K.), Sall. fr.: funibus per murum demitti, Liv.: de muris per manus demitti, Caes.: per fenestram in sporta per (über) murum demitti, Vulg.: se ad aures alcis, herabneigen, Cic.: se ob assem, sich niederbücken, Hor.: equum in flumen, Cic.: alqm in metallum antiquum, Cic.: se in illos specus, Sen.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in id subterraneum, Plin. ep.: se in Ciliciam, sich hinabbegeben, Cic.: alqm ad imos manes, in die Unterwelt hinabschicken, d.i. ihm den Tod geben, Verg.: ebenso Stygiae nocti, Ov.: umbris, Sil.: morti, neci, Orco, Verg.: alqm in foro boario sub terram vivum, Liv. – alto volucrem caelo, herabschießen, Sil. – β) sachl. Objj.: accensam lucernam, hinablassen (in die Grube), Vitr.: aliae falces submissae (aufwärts gerichtet), aliae demissae (nach der Erde gerichtet), Curt.: id ex alto caeli tecto, Hor.: imbrem caelo, regnen lassen, Verg.: paululum corpus a cervicibus, vorbeugen, senken, Cornif. rhet.: u. so demissis umeris esse, Ter.: demissis cervicibus, Prop.: capite demisso, Cic. u. Catull.: manum in alqd, mit der Hand hinabfahren, hinabgreifen, in usw., Val. Max.: caput ad fornicem, hinneigen, Cic.: caput in sinum, herabneigen, Phaedr.: lacrimas, herabfallen lassen, vergießen, Verg. u. Ov.: robora ferro, fällen, Val. Flacc.: flores, die Blüten verlieren, verblühen (vom Baume), Lucr.: rami ilicis ad terram demissi, bis auf die Erde herabhängend, Suet.: vultum in terram, senken, niederschlagen, Curt.: u. so bl. vultus, Ov.: faciem rubore, Aur. Vict.: oculos in terram, herabschweifen lassen (v. Jupiter), Plin. pan. 80, 5; aber oculos in terram, senken, niederschlagen, Liv. 9, 38, 13: oculos, senken, niederschlagen, Ov. met. 15, 612; u. = zufallen lassen (zum Schlaf), Val. Flacc. 3, 41. – dem. aures, herabhängen lassen, senken (als Zeichen der Sanftmut u. Milde, v. Zerberus), Hor. carm. 2, 13, 34 (Ggstz. tollere aures, Hor. epod. 6, 7): aber dem. auriculas, sinken-, hängen lassen (aus Mutlosigkeit, v. Esel), Hor. sat. 1, 9, 20. – dem. aures suas ad verba alcis, jmds. Bitten gnädig anhören, Sen. – Sprichw., de caelo demitti, vom Himmel herabgeschickt werden, d.i. durch übernatürliche Macht entstehen, Liv. 10, 8, 10: u. so caelo demitti, Quint. 1, 6, 16. – B) insbes.: 1) milit. t. t.: a) dem. arma, die Waffen (vor jmd.) senken, (als milit. Begrüßung), Auct. b. Afr. 85, 6 (versch. von arma dimittere, d.i. die Waffen wegwerfen, strecken). – b) dem. castra ad etc., das Lager hinabverlegen, castra relictis locis superioribus ad ripas fluminis, Hirt. b. G. 8, 36, 3. – c) dem. agmen, exercitum u. dgl., eine Mannschaft nach einer niederen, ebenen Gegend hinabziehen lassen, mit einer Mannschaft hinabziehen, agmen in inferiorem campum, in vallem infimam, in Thessaliam u. dgl., Liv.: exercitum in planitiem, in vallem, Frontin. – bl. agmen, levem armaturam, Liv. – refl., dem. se, sich hinabziehen, v. Heereszug, Caes. u. Cic. – 2) als naut. t. t., dem. antennas, die Rahen herablassen, Sall. hist. fr. 4, 41 (49). Auct. b. Alex. 45, 2: effugit hibernas demissa antemna procellas, Ov. trist. 3, 4, 9: u. so stringere vela, demittere armamenta, Sen. de ben. 6, 15, 6. – 3) den Strom hinabschicken, a) segelnd = hinabsegeln lassen, navem eandem secundo amni Scodram, Liv.: quove magis fessas optem demittere naves, quam etc., Verg.: arma, classem, socios dem. Rheno, Tac. – b) schwimmend = hinabschwimmen lassen, pecora secundā aquā, Frontin.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. – 4) eine Flüssigkeit usw. hinabfließen lassen, a) aktiv = eingießen, einflößen, per cornu singulis (suibus) ternos cyathos gari, Col.: coctos brassicae coliculos triginta ex oleo et garo salivati more, Col. – b) refl. se dem. u. Passiv demitti medial, sich herab- od. hinabergießen, herab- od. hinabfließen, herab- od. hinabströmen, α) v. Gewässern: concava vallis erat, quo (wohin) se demittere rivi assuerant pluvialis aquae, Ov.: Scamander ab Idaeo monte demissus, Mela: Arauris ex Cebennis demissus, Mela: Baetis ex Tarraconensi regione demissus, Mela: Araxes Tauri latere demissus, Mela. – β) v. Blut im Körper: demissus sanguis in pedes, hinabgeströmte, hinabgedrungene, Col. 6, 12, 1 u. 38, 3. – 5) den Bart od. das Haupthaar lang herabhängen-, herabwachsen lassen, Partiz. demissus, lang herabhängend, lang herabgewachsen, dem. barbam, ICt.: mollem malis barbam, Lucr.: barba demissa, Sen. rhet.: barba prope barbarice demissa, Capitol.: demissus capillus, Plin. ep.: demissi capilli, Ov.: demissus crinis, Ov.: demissae comae, Prop.: poet. übtr. auf die Pers., intortos demissus vertice crines, Sil. 3, 284. – 6) ein Gewand lang herabfallen od. -wallen lassen, Passiv demitti, lang herabfallen, -wallen, Partiz. demissus, lang herabfallend od. - wallend (s. Arntzen Aur. Vict. de Caes. 21, 1), togam ad calceos usque, Quint.: latum pectore clavum, Hor.: laxior usque in pedes demittitur toga, Sen. rhet.: tunicam demissam habent ad talos, Varro fr.: usque ad talos demissa purpura, Cic.: praetexta demissa ad talos, Quint.: vestimentum demissum usque ad talos, Spart.: indumenta in talos demissa, Aur. Vict.: laena demissa ex umeris, Verg.: demissa stola, Hor.: tunica demissa, herabhängende = entgürtete, Hor. u. Prop. – 7) in den Boden usw. einfügend, grabend hinablassen, hinabsenken, einsenken, a) Steine, Pfähle usw.: huc caementa (Bausteine), Hor.: huc teretes stipites, Caes.: sublicas in terram, Caes. – prägn., einen Grund usw. in die Tiefe aufführen, legen, triginta pedes in terram turrium fundamenta demissa sunt, Curt. 5, 1 (5), 31. – od. einen Brunnen usw. in die Tiefe graben, alte iubebis in solido puteum demitti, Verg. georg. 2, 230. – b) pflanzend einsenken, setzen, taleam, Cato: altius ea (= eas arbores), quae summā tellure gaudent, Plin.: haec et similia quaternos pedes oportet demitti, Plin. – 8) mit Gewalt einschlagend, einstoßend hinab-, hineinsenken, einschlagen, a) einen Keil usw.: cuneum tenuem ferreum vel osseum inter corticem et materiem ne minus digitos tres, sed considerate, demittito, Col. 5, 11, 4. – b) eine Waffe hinabsenken, hinabstoßen, hinabbohren, gladium in iugulum, Plaut.: ferrum in pectus, Tac.: ensem capulo tenus in armos, Ov.: ferrum iugulo, Ov. – prägn., M. Cato vulnera parum demissa laxans, weil sie nicht tief genug (geschlagen) sind, Sen. ep. 67, 13. – c) ein chirurg. Instrum. einführen, specillum in fistulam, Cels. 5, 28, 12: fistulam in iter urinae, Cels. 7, 26. – 9) (als t. t. der Geom.) eine Linie usw. von oben nach unten beschreiben, fällen, in quattuor partibus volutarum secundum extremi abaci quadram lineae demittendae (sunt), quae cathetoe dicuntur, Vitr. 3, 5, 5. – 10) der Lage nach sichherabziehen lassen, quā se subducere colles incipiunt mollique iugum demittere clivo, Verg. ecl. 9, 7 sq.: gemino demittunt brachia muro, Verg. Aen. 3, 535. – gew. demittere se u. Pasiv demitti medial = sich hinab- od. herabziehen, sich hinab- od. herabsenken, quā se montium iugum paulatim ad planiora demittit, Curt.: tunc specus alte demissus et quantum demittitur amplior, Mela: demissa Piraeum versus muri brachia, Iustin. – II) übtr.: A) im allg.: se animo, Caes., od. animum, Cic., od. mentem, Verg., den Mut sinken lassen, kleinmütig werden. – cum in eum casum fortuna me demisisset, mich hineingebracht, Planc. in Cic. ep.: se in causam, sich einlassen, Cic. – alqd in pectus, sich tief einprägen, zu Herzen nehmen, Liv. – alqm periculo, entfernen, befreien von usw., Prop. – eo rem demittit Epicurus, si unus sensus semel in vita mentitus sit, nulli umquam esse credendum, gibt so weit nach, daß er einräumt, wenn usw.... so sei usw., Cic. Acad. 2, 79. – B) insbes.: 1) sich, seinen Vortrag usw. (ganz seinen Fähigkeiten, seiner Würde entgegen) zu etwas herablassen, herabstimmen, se ad minora, Quint.: vim dicendi ad unum auditorem, Quint.: demitti in adulationem, Tac.: se in preces, Sen. rhet.: nimis se demittere, v. Redner (Ggstz. nimis se attollere), Sen. rhet. – 2) demitti ab alqo u. dgl., abstammen, seinen Ursprung herleiten von usw., ab alto demissum genus Aeneae, Hor.: a magno demissum nomen Iulo, Verg.: Romanus Troiā demissus, Tac.

    lateinisch-deutsches > demitto

  • 5 subruo

    sub-ruo, ruī, rutum, ere, von unten einreißen, unterwühlen, untergraben, niederreißen, niederstürzen, hinstürzen, über den Haufen stürzen, I) eig.: murum, Liv.: murum ab imo, Liv.: murum admotis testudinibus, Liv.: moenia cuniculo, Liv.: arbores a radicibus, Caes.: amnis subruit montes, Plin. ep. – II) bildl., untergraven, zerstören, vernichten, zugrunde richten, libertatem, Liv.: reges muneribus, Hor.

    lateinisch-deutsches > subruo

  • 6 contabulo

    contăbŭlo, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] garnir de planches, planchéier, munir de planchers = d'étages.    - turres contabulantur, Caes. BG. 5, 40: on munit de planchers (d'étages) les tours.    - turres contabulatae, Liv. 24, 34, 7: tours à étages.    - contabulare murum turribus, Caes. BG. 7, 22, 3: garnir d'étages le mur au moyen de tours, garnir le mur de tours avec étages. [st1]2 [-] couvrir.    - contabulato mari molibus, Curt. 5, 7, 8: la mer étant recouverte d'un pont de bateaux.    - Xerxes Hellespontum contabulavit, Suet.: Xerxès fit jeter un pont de bateaux sur l'Hellespont.
    * * *
    contăbŭlo, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] garnir de planches, planchéier, munir de planchers = d'étages.    - turres contabulantur, Caes. BG. 5, 40: on munit de planchers (d'étages) les tours.    - turres contabulatae, Liv. 24, 34, 7: tours à étages.    - contabulare murum turribus, Caes. BG. 7, 22, 3: garnir d'étages le mur au moyen de tours, garnir le mur de tours avec étages. [st1]2 [-] couvrir.    - contabulato mari molibus, Curt. 5, 7, 8: la mer étant recouverte d'un pont de bateaux.    - Xerxes Hellespontum contabulavit, Suet.: Xerxès fit jeter un pont de bateaux sur l'Hellespont.
    * * *
        Contabulo, contabulas, pen. cor. contabulare. Plin. Plancheer.
    \
        Contabulare murum turribus. Caesar. Faire des tours à l'entour des murs, desquelles les planchiers viennent à la haulteur d'iceulx murs.
    \
        Contabulare turres. Caesar. Faire de tours où il y a des planchiers.

    Dictionarium latinogallicum > contabulo

  • 7 perduco

    perdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. - [st2]1 [-] conduire jusqu'au bout, mener à destination, conduire jusqu'à, conduire, mener jusqu'à, transporter, mener, conduire. [st2]2 [-] mener, tirer (une ligne); tracer (un mur, des fortifications). [st2]3 [-] étendre jusqu'à, prolonger, continuer, faire durer. [st2]4 [-] amener, livrer, procurer (une femme). [st2]5 [-] amener par la persuasion, séduire, gagner, corrompre; amener à, pousser à. [st2]6 [-] enduire, recouvrir, parfumer entièrement, oindre complètement, imprégner; effacer, rayer. [st2]7 [-] Arn. boire, absorber.    - perducere aliquem ad Caesarem, Cic.: amener qqn à César.    - perducere rem ad exitum, Cic.: mener une chose à terme, terminer une chose.    - huc Tertia illa perducta per dolum ab Rhodio tibicine, Cic. Verr. 2: là, Tertia la bien connue, enlevée par ruse à un joueur de flûte Rhodien.    - a lacu Lemano ad montem Juram milia passuum XVIIII murum perducit, Caes. B. G. 1, 8: du lac Léman jusqu'au mont Jura, il fit tracer un mur de dix-neuf mille pas de longueur.    - eos ad se pollicitationibus perduxerant, Caes. BG. 6, 11: ils les avaient attirés à eux par des promesses.    - ille rem eo perduxit ut... Nep.: il aboutit à un tel succès que...    - perducere aetatem ad centesimum annum, Cic. Sen. 17: prolonger son existence jusqu'à cent ans.    - perducere aliquem ad perniciem, Varr. R. R. 2, 3: mener qqn à sa perte.    - si aliquid perduxerit, Dig. 29, 1, 20: s'il a fait quelque rature.    - perducere nomen in testamento, Dig.: rayer un nom d'un testament.
    * * *
    perdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. - [st2]1 [-] conduire jusqu'au bout, mener à destination, conduire jusqu'à, conduire, mener jusqu'à, transporter, mener, conduire. [st2]2 [-] mener, tirer (une ligne); tracer (un mur, des fortifications). [st2]3 [-] étendre jusqu'à, prolonger, continuer, faire durer. [st2]4 [-] amener, livrer, procurer (une femme). [st2]5 [-] amener par la persuasion, séduire, gagner, corrompre; amener à, pousser à. [st2]6 [-] enduire, recouvrir, parfumer entièrement, oindre complètement, imprégner; effacer, rayer. [st2]7 [-] Arn. boire, absorber.    - perducere aliquem ad Caesarem, Cic.: amener qqn à César.    - perducere rem ad exitum, Cic.: mener une chose à terme, terminer une chose.    - huc Tertia illa perducta per dolum ab Rhodio tibicine, Cic. Verr. 2: là, Tertia la bien connue, enlevée par ruse à un joueur de flûte Rhodien.    - a lacu Lemano ad montem Juram milia passuum XVIIII murum perducit, Caes. B. G. 1, 8: du lac Léman jusqu'au mont Jura, il fit tracer un mur de dix-neuf mille pas de longueur.    - eos ad se pollicitationibus perduxerant, Caes. BG. 6, 11: ils les avaient attirés à eux par des promesses.    - ille rem eo perduxit ut... Nep.: il aboutit à un tel succès que...    - perducere aetatem ad centesimum annum, Cic. Sen. 17: prolonger son existence jusqu'à cent ans.    - perducere aliquem ad perniciem, Varr. R. R. 2, 3: mener qqn à sa perte.    - si aliquid perduxerit, Dig. 29, 1, 20: s'il a fait quelque rature.    - perducere nomen in testamento, Dig.: rayer un nom d'un testament.
    * * *
        Perduco, perducis, penult. prod. perduxi, perductum, perducere. Cic. Mener jusques à la fin.
    \
        Ad centesimum annum vitam perduxit. Cicero. Il vescut cent ans.
    \
        Perducere ad aliud iudicium. Cic. Mener par devant autres juges.
    \
        Perducere ad exitum, culmen, vel summum. Cic. Accomplir et achever quelque chose.
    \
        Virtus in se perfecta, et ad summum perducta natura. Cic. Conduicte et advancee ou menee le plus hault qu'elle peult aller.
    \
        Nequis perduci vt vera haec credas mea dicta. Plaut. On ne te scauroit mettre en teste que, On ne te scauroit induire à croire, etc.
    \
        Perducere aliquem ad, vel in suam sententiam. Cic. Mener à son opinion.
    \
        Perducere aliquem ad mendacium. Cic. Faire tant qu'il mente.
    \
        Perducere in discrimen. Cic. Mener, ou mettre en danger.
    \
        Dum perducerem eo rem, vt dignum aliquid et Consulatu meo, et vestra expectatione efficerem. Plancus ad Ciceronem. Je menasse jusques là que, etc.
    \
        Oppugnatio ad mediam rursus noctem perducta est. Liu. L'assault continua et dura jusques à la minuict.
    \
        In serum perducere aliquid. Liu. Continuer jusques au soir.
    \
        Noctes perducere. Propert. Passer les nuicts.
    \
        Cuius artis gloria in eam magnitudinem perducta, vt etc. Plin. Fut eslevee si haulte que, etc.
    \
        Perducere fossas, vel murum in altitudinem pedum quindecim. Caesar. Les enfonser et creuser, ou Approfondir de quinze pieds de hault.
    \
        Perducere aquam ex aliquo loco. Plin. iunior. Faire venir de bien loing par tuyaulx.

    Dictionarium latinogallicum > perduco

  • 8 circumdo

    circum-do, dedī, datum, are, umgeben, I) etw. einem Ggstde. umgeben, umlegen, d.i. etw. um etw. herumlegen, -stellen, -setzen, -wickeln u. dgl. (s. Drak. Liv. 30, 19, 8. Mützell Curt. 3, 2 [4], 2), a) übh.: α) eig.: sarmenta, ligna et sarmenta, Cic.: ignes, Cic.: mit zwei Akk., partes terrae circumdato radices vitis, Cato r. r. 114, 1: tectis ac moenibus subiectos prope iam ignes circumdatosque restinximus, Cic.: umbras, rings umher bieten (v. einem Baume), Prop. – lectis aulaea, Curt.: capiti diadema, Curt.: laevo brachio togae laciniam, Vell.: loricam umeris, Verg.: fasciam iugulo, Cels.: fasciam circa alvum, Cels.: cataplasma ventri, Cels.: u. Pass. poet. mit Acc. was? virgineos circumdata comptus, Lucr. 1, 87. – u. arma umeris, Verg.: vincula collo, Ov.: (im Bilde) muros velut compedes, Liv.: nescio an maiora vincula maioresque necessitates quam captivis vestris fortuna circumdederit, Liv. – brachia collo, Ov.: in der Tmesis, collo dare brachia circum, Verg. – leb. Wesen, c. ministeria principi, Tac.: u. im Pass. medial, hinc patre, hinc Catulo lateri circumdatis, indem der V. zur einen, Katulus zur andern Seite ging, Liv. – β) übtr. (s. Dräger Tac. ann. 16, 25, 5 u. Agr. 20 in.), c. paci egregiam famam, verschaffen, verleihen, Tac.: supremis suis secretum, Tac.: moribus corruptis libidines, zugesellen, Tac.: planctum et lamenta sibi circumdata,
    ————
    habe man um ihn herum entstehen lassen, Tac. – b) insbes., umfriedigend, umstellend, feindl. umzingelnd (bes. als milit. t. t.), rings erbauen, -aufführen, -errichten, -anlegen, -aufstellen (s. Drak. Liv. 30, 19, 8. Mützell Curt. 3, 2 [4], 2), murum, Caes. u. Col.: munitionem, Auct. b. Afr.: munitiones toto oppido (rings um die St.), Hirt. b. G.: turres toto opere (auf der ganzen Linie), Caes.: murum silvae od. nemori, Sen. u. Curt.: fossam cubiculari lecto, Cic.: urbi murum latere cocto, Iustin.: u. (im Bilde) sibi cancellos, Cic. – leb. Wesen, exercitum, Sall.: stationes, Tac.: equites cornibus, Liv.: satellites armatos contioni, Liv.: exercitum hostium castris, Liv.
    II) etw. mit etw. umgeben, umringen, umstellen, gew. m. Ang. womit? durch Abl., a) übh.: α) eig.: animum corpore, Liv.: totam arborem flammis, Phaedr. – caput lacernā, Vell.: fauces lanā, Cels.: alqd fasciā, Cels.: se zonā, Suet.: tempora vittis, Ov.: corpus amictu, Ov. – Pass., v. leb. Wesen, ipse agresti duplici amiculo circumdatus, Nep.: senex circumdatus (umkränzt) sertis et delibutus unguento, Sen. rhet.: u. Pass. poet. m. Acc. woran? Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo, Verg. Aen. 4, 137. – von Örtl., tertius (sinus) Cauloniam Locrosque circumdat, Mela: regio insulis circumdata, Cic.: ignotis circumdata litora silvis, Prop. – β) übtr.: totam figuram mundi c. omni levitate (mit einer ganz glatten
    ————
    Außenseite), Cic.: alcis pueritiam robore, Tac. – b) insbes., umfriedigend, umstellend oder feindl. umzingelnd (bes. als milit. t. t.), α) eig.: collem multo opere, Sall. fr.: portum moenibus, Nep.: nemus triplici muro, Curt.: omnem aciem suam raedis et carris, Caes.: Othonem vexillis, Tac.: accepti in medium Vitelliani, et circumductos Primus Antonius clementer alloquitur, Tac. hist. 3, 63. – feindl., oppidum (urbem, moenia) vallo od. vallo et (atque) fossā od. vallo fossaque, Sall. u. Liv. (s. Korte Sall. Iug. 23, 1. Drak. Liv. 6, 8, 9. Mützell Curt. 3, 2 [4], 2): oppidum coronā, Liv.: oppidum quinis castris, Caes.: multitudine domum alcis, Nep.: villam statione, Tac.: saltus canibus, Verg. – β) übtr.: exiguis quibusdam finibus totum oratoris munus, Cic.: eminentia cuiusque operis artissimis temporum claustris circumdata, Vell.: minus octoginta annis circumdatum aevum, eingeschlossen, begrenzt, Vell.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumdo

  • 9 demitto

    dē-mitto, mīsī, missum, ere, herabschicken, -gehen (-steigen) lassen, -fallen lassen, herabneigen, -senken, -bewegen u. vgl., I) eig.: A) im allg.: α) pers. Objj.: se manibus, sich mit den H. hinablassen, Liv.: alqm per tegulas, Cic.: alqm per murum, Vulg.: e muris canes sportis (in K.), Sall. fr.: funibus per murum demitti, Liv.: de muris per manus demitti, Caes.: per fenestram in sporta per (über) murum demitti, Vulg.: se ad aures alcis, herabneigen, Cic.: se ob assem, sich niederbücken, Hor.: equum in flumen, Cic.: alqm in metallum antiquum, Cic.: se in illos specus, Sen.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in id subterraneum, Plin. ep.: se in Ciliciam, sich hinabbegeben, Cic.: alqm ad imos manes, in die Unterwelt hinabschicken, d.i. ihm den Tod geben, Verg.: ebenso Stygiae nocti, Ov.: umbris, Sil.: morti, neci, Orco, Verg.: alqm in foro boario sub terram vivum, Liv. – alto volucrem caelo, herabschießen, Sil. – β) sachl. Objj.: accensam lucernam, hinablassen (in die Grube), Vitr.: aliae falces submissae (aufwärts gerichtet), aliae demissae (nach der Erde gerichtet), Curt.: id ex alto caeli tecto, Hor.: imbrem caelo, regnen lassen, Verg.: paululum corpus a cervicibus, vorbeugen, senken, Cornif. rhet.: u. so demissis umeris esse, Ter.: demissis cervicibus, Prop.: capite demisso, Cic. u. Catull.: manum in alqd, mit der Hand hinab-
    ————
    fahren, hinabgreifen, in usw., Val. Max.: caput ad fornicem, hinneigen, Cic.: caput in sinum, herabneigen, Phaedr.: lacrimas, herabfallen lassen, vergießen, Verg. u. Ov.: robora ferro, fällen, Val. Flacc.: flores, die Blüten verlieren, verblühen (vom Baume), Lucr.: rami ilicis ad terram demissi, bis auf die Erde herabhängend, Suet.: vultum in terram, senken, niederschlagen, Curt.: u. so bl. vultus, Ov.: faciem rubore, Aur. Vict.: oculos in terram, herabschweifen lassen (v. Jupiter), Plin. pan. 80, 5; aber oculos in terram, senken, niederschlagen, Liv. 9, 38, 13: oculos, senken, niederschlagen, Ov. met. 15, 612; u. = zufallen lassen (zum Schlaf), Val. Flacc. 3, 41. – dem. aures, herabhängen lassen, senken (als Zeichen der Sanftmut u. Milde, v. Zerberus), Hor. carm. 2, 13, 34 (Ggstz. tollere aures, Hor. epod. 6, 7): aber dem. auriculas, sinken-, hängen lassen (aus Mutlosigkeit, v. Esel), Hor. sat. 1, 9, 20. – dem. aures suas ad verba alcis, jmds. Bitten gnädig anhören, Sen. – Sprichw., de caelo demitti, vom Himmel herabgeschickt werden, d.i. durch übernatürliche Macht entstehen, Liv. 10, 8, 10: u. so caelo demitti, Quint. 1, 6, 16. – B) insbes.: 1) milit. t. t.: a) dem. arma, die Waffen (vor jmd.) senken, (als milit. Begrüßung), Auct. b. Afr. 85, 6 (versch. von arma dimittere, d.i. die Waffen wegwerfen, strecken). – b) dem. castra ad etc., das Lager hinabverlegen, castra relictis locis su-
    ————
    perioribus ad ripas fluminis, Hirt. b. G. 8, 36, 3. – c) dem. agmen, exercitum u. dgl., eine Mannschaft nach einer niederen, ebenen Gegend hinabziehen lassen, mit einer Mannschaft hinabziehen, agmen in inferiorem campum, in vallem infimam, in Thessaliam u. dgl., Liv.: exercitum in planitiem, in vallem, Frontin. – bl. agmen, levem armaturam, Liv. – refl., dem. se, sich hinabziehen, v. Heereszug, Caes. u. Cic. – 2) als naut. t. t., dem. antennas, die Rahen herablassen, Sall. hist. fr. 4, 41 (49). Auct. b. Alex. 45, 2: effugit hibernas demissa antemna procellas, Ov. trist. 3, 4, 9: u. so stringere vela, demittere armamenta, Sen. de ben. 6, 15, 6. – 3) den Strom hinabschicken, a) segelnd = hinabsegeln lassen, navem eandem secundo amni Scodram, Liv.: quove magis fessas optem demittere naves, quam etc., Verg.: arma, classem, socios dem. Rheno, Tac. – b) schwimmend = hinabschwimmen lassen, pecora secundā aquā, Frontin.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. – 4) eine Flüssigkeit usw. hinabfließen lassen, a) aktiv = eingießen, einflößen, per cornu singulis (suibus) ternos cyathos gari, Col.: coctos brassicae coliculos triginta ex oleo et garo salivati more, Col. – b) refl. se dem. u. Passiv demitti medial, sich herab- od. hinabergießen, herab- od. hinabfließen, herab- od. hinabströmen, α) v. Gewässern: concava vallis erat, quo (wohin) se demittere rivi as-
    ————
    suerant pluvialis aquae, Ov.: Scamander ab Idaeo monte demissus, Mela: Arauris ex Cebennis demissus, Mela: Baetis ex Tarraconensi regione demissus, Mela: Araxes Tauri latere demissus, Mela. – β) v. Blut im Körper: demissus sanguis in pedes, hinabgeströmte, hinabgedrungene, Col. 6, 12, 1 u. 38, 3. – 5) den Bart od. das Haupthaar lang herabhängen-, herabwachsen lassen, Partiz. demissus, lang herabhängend, lang herabgewachsen, dem. barbam, ICt.: mollem malis barbam, Lucr.: barba demissa, Sen. rhet.: barba prope barbarice demissa, Capitol.: demissus capillus, Plin. ep.: demissi capilli, Ov.: demissus crinis, Ov.: demissae comae, Prop.: poet. übtr. auf die Pers., intortos demissus vertice crines, Sil. 3, 284. – 6) ein Gewand lang herabfallen od. -wallen lassen, Passiv demitti, lang herabfallen, -wallen, Partiz. demissus, lang herabfallend od. - wallend (s. Arntzen Aur. Vict. de Caes. 21, 1), togam ad calceos usque, Quint.: latum pectore clavum, Hor.: laxior usque in pedes demittitur toga, Sen. rhet.: tunicam demissam habent ad talos, Varro fr.: usque ad talos demissa purpura, Cic.: praetexta demissa ad talos, Quint.: vestimentum demissum usque ad talos, Spart.: indumenta in talos demissa, Aur. Vict.: laena demissa ex umeris, Verg.: demissa stola, Hor.: tunica demissa, herabhängende = entgürtete, Hor. u. Prop. – 7) in den Boden usw. einfügend, grabend hinablassen,
    ————
    hinabsenken, einsenken, a) Steine, Pfähle usw.: huc caementa (Bausteine), Hor.: huc teretes stipites, Caes.: sublicas in terram, Caes. – prägn., einen Grund usw. in die Tiefe aufführen, legen, triginta pedes in terram turrium fundamenta demissa sunt, Curt. 5, 1 (5), 31. – od. einen Brunnen usw. in die Tiefe graben, alte iubebis in solido puteum demitti, Verg. georg. 2, 230. – b) pflanzend einsenken, setzen, taleam, Cato: altius ea (= eas arbores), quae summā tellure gaudent, Plin.: haec et similia quaternos pedes oportet demitti, Plin. – 8) mit Gewalt einschlagend, einstoßend hinab-, hineinsenken, einschlagen, a) einen Keil usw.: cuneum tenuem ferreum vel osseum inter corticem et materiem ne minus digitos tres, sed considerate, demittito, Col. 5, 11, 4. – b) eine Waffe hinabsenken, hinabstoßen, hinabbohren, gladium in iugulum, Plaut.: ferrum in pectus, Tac.: ensem capulo tenus in armos, Ov.: ferrum iugulo, Ov. – prägn., M. Cato vulnera parum demissa laxans, weil sie nicht tief genug (geschlagen) sind, Sen. ep. 67, 13. – c) ein chirurg. Instrum. einführen, specillum in fistulam, Cels. 5, 28, 12: fistulam in iter urinae, Cels. 7, 26. – 9) (als t. t. der Geom.) eine Linie usw. von oben nach unten beschreiben, fällen, in quattuor partibus volutarum secundum extremi abaci quadram lineae demittendae (sunt), quae cathetoe dicuntur, Vitr. 3, 5, 5. – 10) der Lage nach sich
    ————
    herabziehen lassen, quā se subducere colles incipiunt mollique iugum demittere clivo, Verg. ecl. 9, 7 sq.: gemino demittunt brachia muro, Verg. Aen. 3, 535. – gew. demittere se u. Pasiv demitti medial = sich hinab- od. herabziehen, sich hinab- od. herabsenken, quā se montium iugum paulatim ad planiora demittit, Curt.: tunc specus alte demissus et quantum demittitur amplior, Mela: demissa Piraeum versus muri brachia, Iustin. – II) übtr.: A) im allg.: se animo, Caes., od. animum, Cic., od. mentem, Verg., den Mut sinken lassen, kleinmütig werden. – cum in eum casum fortuna me demisisset, mich hineingebracht, Planc. in Cic. ep.: se in causam, sich einlassen, Cic. – alqd in pectus, sich tief einprägen, zu Herzen nehmen, Liv. – alqm periculo, entfernen, befreien von usw., Prop. – eo rem demittit Epicurus, si unus sensus semel in vita mentitus sit, nulli umquam esse credendum, gibt so weit nach, daß er einräumt, wenn usw.... so sei usw., Cic. Acad. 2, 79. – B) insbes.: 1) sich, seinen Vortrag usw. (ganz seinen Fähigkeiten, seiner Würde entgegen) zu etwas herablassen, herabstimmen, se ad minora, Quint.: vim dicendi ad unum auditorem, Quint.: demitti in adulationem, Tac.: se in preces, Sen. rhet.: nimis se demittere, v. Redner (Ggstz. nimis se attollere), Sen. rhet. – 2) demitti ab alqo u. dgl., abstammen, seinen Ursprung herleiten von usw., ab alto demissum genus
    ————
    Aeneae, Hor.: a magno demissum nomen Iulo, Verg.: Romanus Troiā demissus, Tac.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > demitto

  • 10 subruo

    sub-ruo, ruī, rutum, ere, von unten einreißen, unterwühlen, untergraben, niederreißen, niederstürzen, hinstürzen, über den Haufen stürzen, I) eig.: murum, Liv.: murum ab imo, Liv.: murum admotis testudinibus, Liv.: moenia cuniculo, Liv.: arbores a radicibus, Caes.: amnis subruit montes, Plin. ep. – II) bildl., untergraven, zerstören, vernichten, zugrunde richten, libertatem, Liv.: reges muneribus, Hor.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > subruo

  • 11 ascendo

    a-scendo, scendī, scēnsum, ere (ad u. scando), heransteigen, hinauf-, auf-, emporsteigen zu einem Orte (Ggstz. descendere), I) eig.: 1) m. Ang. wohin? wozu? a) durch in m. Akk., in equum, Varr.: in murum, Cic.: in tribunal, Liv.: in altissimam turrim, Curt.: in iugum montis, Curt.: in verticem Haemi montis, Liv.: in equum (Ggstz. descendere ex equo), Cic.: in trierem, Nep.: in rates, Curt.: in caelum, Cic.: in contionem (auf die Rednerbühne), Cic. – b) durch ad m. Akk., ad Gitanas, Liv.: ad laevam paulatim, Sall.: ad summum (höchste Spitze), Treb. Poll. – c) durch bl. Acc., α) Akk. der Städtenamen zur Ang. nach welchem Orte? Delphos, Liv. 41, 22, 5. – β) durch Akk. anderer Örtl., zur Ang. welchen Ort? = besteigen, ersteigen, erklimmen, erstürmen, murum, Caes.: positis scalis muros, Caes.: montem, Sall.: altum ocrim, Liv. Andr. fr.: iugum montis, Caes.: tribunal, Lampr.: equum, Liv.: navem (navim), Ter., Sall. u. Nep.: classem, Tac.: scalas ascendere, Ggstz. descendere, Soran. – u. zugl. m. Ang. womit? primum gradum dextro pede, Vitr.: ripam equo, Cic. – im Passiv, cum dextro pede primus gradus ascendatur, Vitr.: porticus ascenduntur nonagenis gradibus, Plin.: si mons erat ascendendus, Caes.: ascensae Bactrae, das erstürmte B., Prop.: simul ascenso curru, Suet. – d) durch Ortsadvv., illuc, Ov.: quo simul ascendit, Ov. – 2) m. Angabe wo? durch Ortsadvv.: eādem ascendens descendensque, Sall. Iug. 94, 2. – 3) absol.: ascendens hostis, Liv.: ascendentes desuper protegere, Caes. – ascendens machina = ascensus no. II, B (w. s.), Vitr. 10, 13 (19), 3. – II) übtr., emporsteigen, sich aufschwingen, bes. zu einer höhern Stufe, einem höhern Grade (namentl. der Ehren), a) m. Ang. wohin? α) durch in m. Akk.: in id (bis zu dem Punkte), Vell.: in summum, Vell.: in tantum honorem (v. der Beredsamkeit), Cic.: in quam (fortunam) postea ascendit, Curt. – ascendens in tricesimum annum, ins dreißigste Jahr gehend, Corp. inscr. Lat. 3, 3989. – β) durch ad m. Akk.: a minoribus ad maiora (Ggstz. a maioribus ad minora delabi), Cic.: e socco ad cothurnum, Apul.: ad fortiora (Ggstz. ad tenuiora demitti), Quint.: ad hunc gradum amicitiae tuae, Curt.: ad honores, Cic.: quandoque propius ad magnitudinem tuam ascenderint, Plin. pan. – γ) durch super u. supra m. Akk.: in id evecti, super quod ascendi non potest, Vell.: asc. et super ingenuos et super nobiles, Tac.: supra praeturas et tribunatus et consulatus, Tac. – δ) durch bl. Akk.: altiorem gradum, Cic.: ex honoribus continuis familiae unum gradum dignitatis, Cic.: summum locum civitatis, Cic. – ε) durch Advv.: usque ad nos contemptus Samnitium pervenit, supra non ascendit, Liv.: utrum nescis quam alte ascenderis, an pro nihilo id putas? Cic.: itaque timeo de consulatu, ne Caesar tuus altius se ascendisse putet tuis decretis, quam inde, si consul factus sit, descensurum, Brut. in Cic. ep. ad Brut. – b) m. Ang. wie? auf welchem Wege? hinc gradatim ascendere vocem utile et suave est, Cic. – etiamsi non per gradus ascendant (verba ac sententiae idem significantes), tamen etc., Cic.: ad summam amplitudinem pervenisset, ascendens gradibus magistratuum, si etc., Cic. – c) absol.: an consularis viri triumphalisque filius, cum tertio consul creatur, ascendit? steigt der Sohn eines Konsularen usw. darum höher, wenn er zum drittenmal zum Konsul gewählt wird? Plin. pan. 58, 3. – gradatim ascendit (in der Rede), Serv. Verg. Aen. 2, 356. – Partiz. subst., ascendentēs, ium, m., die Anverwandten in aufsteigender Linie, die Aszendenten (Ggstz. descendentēs), Paul. dig. 23, 2, 68. Cod. Theod. 3, 13, 3. – / Plusqu.-Pers. ascendiderat, Itala (Palat.) euang. Ioann. 6, 22.

    lateinisch-deutsches > ascendo

  • 12 cuniculus

    cunīculus, ī, m. (iberisches Wort), I) das Kaninchen, Varro r. r. 3, 12, 6. Plin. 8, 217: mollior cuniculi capillo, Catull. 25, 1: gaudet in effossis habitare cuniculus antris, Mart. 13, 60. – II) der niedrige unterirdische Gang, omne genus cuniculorum apud eos notum atque usitatum est, Caes.: agere (führen, anlegen) cuniculos ad aerarium, Cic.: cuniculi latebris evadere conari, Val. Max.: cuniculos in altum defodere, Cod. Theod.: cuniculos sub terra facere (v. Kaninchen), Varro: perpetuus cuniculus iter praebet in campos (in eine Höhle), Curt. – So nun insbes.: α) im Wasserbau= der verdeckte Wassergraben, -Wassergang, -Kanal, aqua per secretos cuniculos reddita, Sen.: C et LXXX cuniculis divisus alveus (amnis), Sen.: si aqua cuniculo veniet, Plin.: rivos (aquae marinae) cuniculis perducere, Col. – β) im Bergbau = der Gang, die Grube, der Stollen, Schacht, cuniculi longissimi, Sen.: e cuniculis effossum sulphur, Plin.: propter hoc (aurum) cuniculos egit, Sen. – γ) in der Kriegsbaukunst = die Mine, solum infimum cuniculi, Liv.: c. occultus, Liv.: cuniculi tecti, Hirt. b. G.: cuniculi transversi, Liv.: c. delectis militibus eo tempore plenus, Liv.: – u. agere cuniculum (auch m. Ang. »von wo aus ?« durch ab u. Abl., u. »wohin?« durch ad od. in m. Akk.), Caes. u. Liv. (vgl. Drak. Liv. 5, 19, 10): aperire, adaperire cuniculum, Caes. u. Liv.: aperire rectam in cuniculum viam, Liv.: cuniculi moenibus appropinquant, Caes.: per cuniculum Gallorum ascendere in templum, Cic.: capere urbem cuniculo, Curt.: egredi per cuniculum, Veget. mil.: erumpere per cuniculos, Vell.: esse in cuniculo, Liv.: transversis cuniculis hostium cuniculos excipere, Liv.: fodere cuniculos, Ps. Quint. decl.: intersaepire cuniculum nunc ciliciis praetentis nunc foribus raptim obiectis, Liv.: cuniculis venas fontis intercīdere atque avertere, Hirt. b. G.: cuniculos maximi ponderis saxis morari, die Fortführung der M. aufhalten, Caes.: quae res aperte petebatur, ea nunc occulte cuniculis oppugnatur (bildl.), Cic.: cum e fossa in cuniculum pateret iter, Liv.: cum ad interiorem raptim oppositum murum cuniculis iam perventum esset, Liv.: subruere cuniculo murum od. muros, Liv. u. Curt.: suffodere cuniculo moenia, Liv. – δ) ein gemauerter Kanal, eine Röhre in Öfen, Wänden u. dgl., longinquae fornacis c., Plin. 9, 133: cuniculus, per quem vapor trahitur (in Bädern), Ulp. dig. 43, 3, 21. § 6. – / Synkop. Abl. Plur. cuniclis, Apic. 2, 49.

    lateinisch-deutsches > cuniculus

  • 13 suffodio

    suffodio, fōdī, fossum, ere (sub u. fodio), I) unten graben, -stechen, a) v. lebl. Objj. untergraben, unterwühlen, unterminieren, murum, Sall.: muros, montes, Plin.: moenia cuniculo, Curt.: murum Babylonis illum latissimum suffossione, Vulg.: Alexandria est suffossa, Auct. b. Alex.: sacella suffossa, Cic.: radices frumenti, Plin. – b) leb. Wesen u. deren Körperteile, von unten durchbohren, equos, Caes.: inguina, Suet.: ilia, Curt.: ilia equo, Plin.: equos telis, Curt.: palmis infestis latera, Apul. – II) prägn., in der Tiefe anlegen, specum, Curt. 9, 8 (32), 14.

    lateinisch-deutsches > suffodio

  • 14 aggredior

    aggrĕdĭor (adgrĕdĭor), grĕdi, gressus sum [ad + gradior] - tr. et intr. - [st2]1 [-] marcher vers, s'approcher de, aller trouver, aborder, accoster. [st2]2 [-] au fig. s'adresser à, chercher à séduire, tenter, sonder, tâter. [st2]3 [-] attaquer, marcher contre. [st2]4 [-] se mettre à, entreprendre, aborder (un sujet).    - formes arch. adgrediri, aggredīmur (4ème conj.) -- adgretus = adgressus (Enn.).    - adgredibor = adgrediar (Plaut.).    - aggredi aliquem (aggredi ad aliquem): aller vers qqn.    - aggredi rempublicam (aggredi ad rempublicam): entrer dans la carrière politique.    - Damasippum velim adgrediare, Cic. Att. 12: je voudrais que tu rencontres Damasippe.    - aggredi + inf.: entreprendre de, essayer de.    - Jugurtham beneficiis vincere adgressus est, Sall. J. 9: il essaya de désarmer Jugurtha par des bienfaits.    - oppidum expugnare aggreditur, Sall. C. 21: il essaie d'emporter la ville d'assaut.    - ad dicendum aggredi, Cic. Brut. 37: se mettre à parler.    - ad injuriam faciendam aggrediuntur, ut adipiscantur ea quae concupiverunt, Cic. Off. 1: on est porté à commettre une injustice pour s'emparer de ce que l'on convoite.    - ubi quamque nostrarum videt prope hasce aedis adgrediri (= adgredi), Plaut.: quand il voit l'une de nous s'approcher de cette maison.    - nullam rem oportet adgrediri (= adgredi), Plaut. Truc.: il ne faut rien entreprendre.    - adgredi aliquem pecuniā, Sall. J. 28: chercher à corrompre qqn avec de l'argent.    - aggredi aliquem dictis, Virg. En. 4: adresser la parole à qqn, accoster qqn.    - aggredi murum, Sall.: donner l'assaut.    - ex lateribus aggredi, Sall. 60: prendre en flanc, attaquer sur les ailes.    - alicujus modestiam aggredi, Tac. An. 2: mettre à l'épreuve la modestie de qqn.    - aggredi crudelitatem principis, Tac. An. 16: s'adresser à la cruauté du prince.    - adgredi ad disputationem, Cic. Nat. 3: entamer la discussion.    - voir aggredio (formes passives).
    * * *
    aggrĕdĭor (adgrĕdĭor), grĕdi, gressus sum [ad + gradior] - tr. et intr. - [st2]1 [-] marcher vers, s'approcher de, aller trouver, aborder, accoster. [st2]2 [-] au fig. s'adresser à, chercher à séduire, tenter, sonder, tâter. [st2]3 [-] attaquer, marcher contre. [st2]4 [-] se mettre à, entreprendre, aborder (un sujet).    - formes arch. adgrediri, aggredīmur (4ème conj.) -- adgretus = adgressus (Enn.).    - adgredibor = adgrediar (Plaut.).    - aggredi aliquem (aggredi ad aliquem): aller vers qqn.    - aggredi rempublicam (aggredi ad rempublicam): entrer dans la carrière politique.    - Damasippum velim adgrediare, Cic. Att. 12: je voudrais que tu rencontres Damasippe.    - aggredi + inf.: entreprendre de, essayer de.    - Jugurtham beneficiis vincere adgressus est, Sall. J. 9: il essaya de désarmer Jugurtha par des bienfaits.    - oppidum expugnare aggreditur, Sall. C. 21: il essaie d'emporter la ville d'assaut.    - ad dicendum aggredi, Cic. Brut. 37: se mettre à parler.    - ad injuriam faciendam aggrediuntur, ut adipiscantur ea quae concupiverunt, Cic. Off. 1: on est porté à commettre une injustice pour s'emparer de ce que l'on convoite.    - ubi quamque nostrarum videt prope hasce aedis adgrediri (= adgredi), Plaut.: quand il voit l'une de nous s'approcher de cette maison.    - nullam rem oportet adgrediri (= adgredi), Plaut. Truc.: il ne faut rien entreprendre.    - adgredi aliquem pecuniā, Sall. J. 28: chercher à corrompre qqn avec de l'argent.    - aggredi aliquem dictis, Virg. En. 4: adresser la parole à qqn, accoster qqn.    - aggredi murum, Sall.: donner l'assaut.    - ex lateribus aggredi, Sall. 60: prendre en flanc, attaquer sur les ailes.    - alicujus modestiam aggredi, Tac. An. 2: mettre à l'épreuve la modestie de qqn.    - aggredi crudelitatem principis, Tac. An. 16: s'adresser à la cruauté du prince.    - adgredi ad disputationem, Cic. Nat. 3: entamer la discussion.    - voir aggredio (formes passives).
    * * *
        Aggredior, Aggrederis, pen. corr. aggressus sum, aggredi, pe. cor. Ex Ad et Gradior compositum. Aller en quelque lieu, ou à quelcun pour parler à luy.
    \
        Aggredi. Donatus. Aller tout prest, et deliberé de combatre.
    \
        Aggredi aliquem dictis. Virg. Aborder de parolles, Arraisonner, Assaillir de parolles, Accueillir de parolles.
    \
        Aggredi. Plaut. Terent. Envahir, Assaillir, Aborder et tascher de tromper et surprendre.
    \
        Aggredi aliquid. Cic. Commencer, Se mettre et s'appliquer à quelque chose, Donner, ou frapper dedens, Entrer en matiere.
    \
        Aggredi. Sallust. Assaillir un homme, ou une ville, Donner l'assault, Aggresser.
    \
        Aggredi aliquid. Cic. Entreprendre.

    Dictionarium latinogallicum > aggredior

  • 15 caedo

    caedo, ĕre, cĕcīdi, caesum - tr. - [st2]1 [-] couper, tailler, abattre, fendre; graver, sculpter. [st2]2 [-] frapper, battre. [st2]3 [-] tuer, tailler en pièces, massacrer; immoler, sacrifier.    - caedere virgis: battre à coups de verge.    - silvas caedere: faire l'abattage des bois, abattre des forêts.    - murum caedere: saper un mur.    - silicem caedere: fendre une pierre.    - caedere montes in marmora, Plin.: creuser les montagnes pour en retirer le marbre.    - caedere carmina in marmore, Ov.: graver des vers dans le marbre.    - vineta caedere sua, Hor.: abattre ses propres vignes, jeter des pierres dans son jardin.    - caedere sermones, Ter.: converser, tailler des bavettes.    - caedere stimulos pugnis, Plaut.: frapper l'aiguillon à coups de poing (aggraver son mal en résistant).    - caedere hircum Baccho, Virg.: immoler un bouc à Bacchus.
    * * *
    caedo, ĕre, cĕcīdi, caesum - tr. - [st2]1 [-] couper, tailler, abattre, fendre; graver, sculpter. [st2]2 [-] frapper, battre. [st2]3 [-] tuer, tailler en pièces, massacrer; immoler, sacrifier.    - caedere virgis: battre à coups de verge.    - silvas caedere: faire l'abattage des bois, abattre des forêts.    - murum caedere: saper un mur.    - silicem caedere: fendre une pierre.    - caedere montes in marmora, Plin.: creuser les montagnes pour en retirer le marbre.    - caedere carmina in marmore, Ov.: graver des vers dans le marbre.    - vineta caedere sua, Hor.: abattre ses propres vignes, jeter des pierres dans son jardin.    - caedere sermones, Ter.: converser, tailler des bavettes.    - caedere stimulos pugnis, Plaut.: frapper l'aiguillon à coups de poing (aggraver son mal en résistant).    - caedere hircum Baccho, Virg.: immoler un bouc à Bacchus.
    * * *
        Caedo, caedis, cecidi, pe. pro. caesum, caedere. Terent. Fouetter.
    \
        Caedi discipulos deforme ac seruile est. Quintil. Fesser.
    \
        Caedere aliquem virgis ad necem. Cic. Batre de verges.
    \
        Caedere, Frapper. Caedere aliquem calcibus. Plaut.
    \
        Caedere pugnis. Plaut. Bailler des coups de poing.
    \
        Caedere, Couper. vt Caedere arbores. Cic.
    \
        Caedere montes. Plin. Tailler, Trencher.
    \
        Marmor caedere. Papinianus. Tailler.
    \
        Syluas caedere. Caesar. Couper, et Abbatre.
    \
        Caedere. Virgil. Cic. Tuer.
    \
        Caedere testibus. Cic. Batre quelcun à force de tesmoings.

    Dictionarium latinogallicum > caedo

  • 16 compleo

    complĕo, ēre, plēvi, plētum - tr. - [st2]1 [-] remplir. [st2]2 [-] compléter, recruter (t. milit.) [st2]3 [-] achever, accomplir, parfaire.    - aliquid aliqua re complere: remplir qqch avec qqch.    - complere murum, Caes.: garnir les remparts, s'y poster en grand nombre.    - complere aliquem dementiae, Plaut.: faire perdre la tête à qqn.    - legiones complere: compléter les légions.    - complere cohortes pro numero militum, Sall.: proportionner l'effectif des cohortes au nombre de ses soldats.    - complere navem pastoribus, Caes.: recruter l'équipage d'un vaisseau avec des bergers.    - gaudio compleri: être rempli de joie.    - complent ea (bona) beatissimam vitam: ces biens mettent le comble à la vie heureuse.
    * * *
    complĕo, ēre, plēvi, plētum - tr. - [st2]1 [-] remplir. [st2]2 [-] compléter, recruter (t. milit.) [st2]3 [-] achever, accomplir, parfaire.    - aliquid aliqua re complere: remplir qqch avec qqch.    - complere murum, Caes.: garnir les remparts, s'y poster en grand nombre.    - complere aliquem dementiae, Plaut.: faire perdre la tête à qqn.    - legiones complere: compléter les légions.    - complere cohortes pro numero militum, Sall.: proportionner l'effectif des cohortes au nombre de ses soldats.    - complere navem pastoribus, Caes.: recruter l'équipage d'un vaisseau avec des bergers.    - gaudio compleri: être rempli de joie.    - complent ea (bona) beatissimam vitam: ces biens mettent le comble à la vie heureuse.
    * * *
        Compleo, comples, compleui, completum, penul. prod. complere. Caesar. Emplir.
    \
        Complere vsque ad summum. Columel. Combler.
    \
        Fossas complere. Tacit. Combler les fossez.
    \
        Terras larga luce Sol complet. Cic. Espand sa lumiere par toute la terre.
    \
        Complere aliquem coronis et floribus. Cic. Le couvrir de bouquets et de fleurs.
    \
        Complere omnia corporis odore vini atque vnguenti. Cic. Infecter.
    \
        Compleuit annos centum. Cic. Il a accompli, Il a vescu.
    \
        Complere atque ad exitum perducere aliquid. Cic. Achever.
    \
        Seculum complere vitae. Ouid. Vivre cent ans.
    \
        Venter maturus sua compleuit tempora. Ouid. Quand la mere a porté son enfant neuf mois, et qu'elle est preste d'enfanter.
    \
        Complere tres. Claud. Faire autant que trois.
    \
        Complere conuiuium vicinorum. Cic. Aller au banquet de ses voisins, ou les appeler au banquet.
    \
        Complere paginam. Cic. Achever d'emplir.
    \
        Complere promissum. Cic. Accomplir sa promesse.
    \
        Summam complere. Cic. Achever et parfaire la somme.

    Dictionarium latinogallicum > compleo

  • 17 cuniculus

    cŭnīcŭlus (cŭnīclus), i, m. [st2]1 [-] lapin. [st2]2 [-] trou de lapin, terrier. [st2]3 [-] conduit souterrain, souterrain, cavité souterraine, conduit, cavité, creux. [st2]4 [-] galerie de mine, mine, sape. [st2]5 [-] au fig. et au plur. moyens détournés.    - [gr]gr. κόνικλος (κύνικλος).    - mollior cuniculi capillo, Catul.: plus mou qu'un poil de lapin.    - gaudet in effossis habitare cuniculus antris; monstravit tacitas hostibus ille vias, Mart.: le lapin aime loger dans des terriers creusés; c'est lui qui a enseigné aux ennemis l'art de faire des sapes secrètes.    - agere cuniculos ad aerarium, Cic. Off. 3: creuser un souterrain pour arriver au trésor public.    - ad interiorem murum cuniculis pervenire, Liv. 31: atteindre l'intérieur du mur par des galeries souterraines.    - est animadversum fumare aggerem, quem cuniculo hostes succenderant, Caes. BG. 7: on remarqua qu’une fumée s’élevait de la terrasse; l’ennemi y avait mis le feu par une mine.    - cuniculis oppugnare, Cic. Agr. 1: attaquer par des moyens détournés.
    * * *
    cŭnīcŭlus (cŭnīclus), i, m. [st2]1 [-] lapin. [st2]2 [-] trou de lapin, terrier. [st2]3 [-] conduit souterrain, souterrain, cavité souterraine, conduit, cavité, creux. [st2]4 [-] galerie de mine, mine, sape. [st2]5 [-] au fig. et au plur. moyens détournés.    - [gr]gr. κόνικλος (κύνικλος).    - mollior cuniculi capillo, Catul.: plus mou qu'un poil de lapin.    - gaudet in effossis habitare cuniculus antris; monstravit tacitas hostibus ille vias, Mart.: le lapin aime loger dans des terriers creusés; c'est lui qui a enseigné aux ennemis l'art de faire des sapes secrètes.    - agere cuniculos ad aerarium, Cic. Off. 3: creuser un souterrain pour arriver au trésor public.    - ad interiorem murum cuniculis pervenire, Liv. 31: atteindre l'intérieur du mur par des galeries souterraines.    - est animadversum fumare aggerem, quem cuniculo hostes succenderant, Caes. BG. 7: on remarqua qu’une fumée s’élevait de la terrasse; l’ennemi y avait mis le feu par une mine.    - cuniculis oppugnare, Cic. Agr. 1: attaquer par des moyens détournés.
    * * *
        Cuniculus, pen. corr. Varro. Un connin, ou Counil.
    \
        Cuniculus. Caes. Une taniere, Un creux soubz terre, Un clapier, Une mine.
    \
        Cuniculis oppugnare, per translationem. Cic. Par finesse et tromperies.
    \
        Agere cuniculos. Caesar. Miner.
    \
        Cuniculis hostium cuniculos excipere. Liu. Contreminer.
    \
        Cuniculus pro Canali. Plin. Un tuyau, ou conduict, Canal.

    Dictionarium latinogallicum > cuniculus

  • 18 effero

    [st1]1 [-] effĕro, āre, āvi, ātum [ex + fera]: - tr. - [abcl][b]a - rendre farouche, donner un air sauvage. - [abcl]b - rendre insensible, abrutir. - [abcl]c - transformer en animal sauvage.[/b] [st1]2 [-] effĕro (ecfĕro), ferre, extŭli, elātum [ex + fero]: - tr. - [abcl][b]a - porter dehors, tirer dehors. - [abcl]b - emporter, enlever, piller. - [abcl]c - exporter, transporter. - [abcl]d - sortir (qqch). - [abcl]e - sortir (un mort de sa maison), enterrer. - [abcl]f - faire naître, rapporter, produire, donner ( → récolte, fruits). - [abcl]g - faire connaître, produire au grand jour, mettre en évidence, divulguer, manifester, publier, proclamer. - [abcl]h - exprimer, exposer, énoncer, dire. - [abcl]i - élever, soulever. - [abcl]j - louer, exalter, célébrer.[/b]    - pedem portâ efferre: sortir de chez soi.    - in suos humeros efferre: enlever sur ses épaules.    - efferre aliquem in murum, Caes. B. G. 7.47: élever qqn sur le mur.    - efferre aliquem laudibus: vanter qqn.    - efferre aliquem ad caelum: porter qqn aux nues, élever qqn jusqu'aux nues.    - efferre aliquem (summis) laudibus ad caelum: porter qqn aux nues, élever qqn jusqu'aux nues.    - efferre aliquem in summum odium, Tac. H. 4, 42: nourrir une très grande haine contre qqn.    - inventum est magno esse usui posse si haec esset in altitudinem turris elata, Caes. BC. 2, 8: on découvrit [que ce pourrait être d’une grande utilité si cette tour était élevée en hauteur] = on découvrit qu’il serait bien utile de hausser cette tour.    - efferre aliquid in vulgus: étaler qqch au grand jour, divulguer qqch.    - in volgus militum elatum est, quâ arrogantiâ in colloquio Ariovistus usus, Caes. B. G. 1, 46, 4: la foule des soldats sut l'arrogance que manifesta Arioviste lors de l'entrevue.    - efferre vexilla e castris: enlever les étendards du camp.    - se efferre, se produire au-dehors, se montrer, s’enorgueillir.    - victoria se efferunt: ils s'enorgueillissent de leur victoire.    - efferri (passif): être jeté hors de soi, être transporté de (joie), se laisser emporter.    - efferri laetitiâ: être transporté de joie.    - efferri odio: se laisser emporter par la haine.    - efferri dolore: être accablé de douleur.    - elatus, a, um (au fig.): élevé, fier, noble.    - elati spe celeris victoriae, Caes. BG. 7, 47: soulevés par l'espoir d'une prompte victoire.    - elatus ad justam fiduciam sui repetivit, ut in senatum introiret, Liv. 27, 8, 7: [porté jusqu'à une légitime confiance en lui] = plein d'une hardiesse légitime, il réclama (le droit) de siéger au sénat.
    * * *
    [st1]1 [-] effĕro, āre, āvi, ātum [ex + fera]: - tr. - [abcl][b]a - rendre farouche, donner un air sauvage. - [abcl]b - rendre insensible, abrutir. - [abcl]c - transformer en animal sauvage.[/b] [st1]2 [-] effĕro (ecfĕro), ferre, extŭli, elātum [ex + fero]: - tr. - [abcl][b]a - porter dehors, tirer dehors. - [abcl]b - emporter, enlever, piller. - [abcl]c - exporter, transporter. - [abcl]d - sortir (qqch). - [abcl]e - sortir (un mort de sa maison), enterrer. - [abcl]f - faire naître, rapporter, produire, donner ( → récolte, fruits). - [abcl]g - faire connaître, produire au grand jour, mettre en évidence, divulguer, manifester, publier, proclamer. - [abcl]h - exprimer, exposer, énoncer, dire. - [abcl]i - élever, soulever. - [abcl]j - louer, exalter, célébrer.[/b]    - pedem portâ efferre: sortir de chez soi.    - in suos humeros efferre: enlever sur ses épaules.    - efferre aliquem in murum, Caes. B. G. 7.47: élever qqn sur le mur.    - efferre aliquem laudibus: vanter qqn.    - efferre aliquem ad caelum: porter qqn aux nues, élever qqn jusqu'aux nues.    - efferre aliquem (summis) laudibus ad caelum: porter qqn aux nues, élever qqn jusqu'aux nues.    - efferre aliquem in summum odium, Tac. H. 4, 42: nourrir une très grande haine contre qqn.    - inventum est magno esse usui posse si haec esset in altitudinem turris elata, Caes. BC. 2, 8: on découvrit [que ce pourrait être d’une grande utilité si cette tour était élevée en hauteur] = on découvrit qu’il serait bien utile de hausser cette tour.    - efferre aliquid in vulgus: étaler qqch au grand jour, divulguer qqch.    - in volgus militum elatum est, quâ arrogantiâ in colloquio Ariovistus usus, Caes. B. G. 1, 46, 4: la foule des soldats sut l'arrogance que manifesta Arioviste lors de l'entrevue.    - efferre vexilla e castris: enlever les étendards du camp.    - se efferre, se produire au-dehors, se montrer, s’enorgueillir.    - victoria se efferunt: ils s'enorgueillissent de leur victoire.    - efferri (passif): être jeté hors de soi, être transporté de (joie), se laisser emporter.    - efferri laetitiâ: être transporté de joie.    - efferri odio: se laisser emporter par la haine.    - efferri dolore: être accablé de douleur.    - elatus, a, um (au fig.): élevé, fier, noble.    - elati spe celeris victoriae, Caes. BG. 7, 47: soulevés par l'espoir d'une prompte victoire.    - elatus ad justam fiduciam sui repetivit, ut in senatum introiret, Liv. 27, 8, 7: [porté jusqu'à une légitime confiance en lui] = plein d'une hardiesse légitime, il réclama (le droit) de siéger au sénat.
    * * *
    I.
        Effero, pen. corr. effers, extuli, pen. corr. elatum, pe. prod. efferre. Terent. Porter hors.
    \
        Efferre pedem domo, vel porta. Cic. Mettre le pied hors de la maison, ou de la porte, Sortir de la maison.
    \
        Efferre pedem aliquo. Cic. Aller en quelque lieu.
    \
        Efferri pedibus. Plin. Estre porté en terre les pieds devant.
    \
        Efferre de custodia. Colum. Tirer hors.
    \
        Gressum efferre aruis. Seneca. S'en aller, Sortir hors des, etc.
    \
        Verecundiam secum efferre. Cic. Emporter.
    \
        Efferre. Liuius. Eslever.
    \
        Efferre caput vndis. Colum. Mettre la teste hors de l'eaue.
    \
        Efferre clamorem. Plaut. Crier à haulte voix.
    \
        Effert se alueo Nilus. Plin. Il se desborde et desrive.
    \
        Patriam demersam efferre. Cic. Relever.
    \
        Efferre cadauer. Liuius. Porter en terre, Colporter.
    \
        Efferri funere, et cum funere. Cic. Estre colporté pour estre enterré ou ards avec grand convoy, Estre porté en terre avec convoy.
    \
        Efferre aliquem ad summum imperium per omnes honorum gradus. Cic. L'eslever.
    \
        Efferre laudibus, vel summis laudibus in caelum. Cic. Donner grandes louanges à aucun, Le louer haultement, L'exaulcer et exalter.
    \
        Virtus aliquem efferre ad laudem dicitur. Cic. Eslever, Exaulcer, Exalter.
    \
        Verbis aliquem efferre. Cic. Louer de parolles, Exalter.
    \
        Efferre sese. Cic. S'eslever et glorifier.
    \
        Efferre sese sermonibus et verbis. Cic. Se vanter et louer.
    \
        Efferri iracundia, odio, dolore. Cic. Faire le haultain, ou Estre courroucé oultre mesure, et comme transporté de courroux.
    \
        Efferre se laetitia. Cic. Estre joyeux oultre mesure.
    \
        Haec me laetitia extulerunt. Cic. Ces choses m'ont grandement resjouy.
    \
        Efferre. Liuius. Emporter.
    \
        Efferre in humeros. Cic. Porter sur ses espaules.
    \
        Efferre in terram de naue. Liuius. Porter hors de la navire sur la terre.
    \
        Efferre. Terent. Divulguer et publier une chose secrette.
    \
        Efferre malum aliquod. Cic. Surmonter, Vaincre.
    \
        Efferre dicitur ager. Cic. Produire.
    \
        Efferre. Quintil. Proferer, Prononcer, Dire.
    \
        Efferri in amorem. Plinius. Estre aimé.
    II.
        Effero, efferas, pen. corr. efferare. Plin. Faire et rendre tout sauvage, Effaroucher, Faire cruel comme une beste sauvage.

    Dictionarium latinogallicum > effero

  • 19 ferio

    fĕrĭo (seul. au prés.), īre - tr. -    - ferii, Charis. -- feriturus, Serv. -- feribant (= ferebant), Ov. F. 4 -- arch. ferinunt (= feriunt), Fest. [st1]1 [-] frapper, battre, heurter.    - fores ferire, Plaut. Men. 1, 2, 63: frapper à la porte.    - ferire murum arietibus, Sall. J. 76, 6: ébranler un mur à coups de bélier.    - uvas pede ferire, Tib. 2, 5, 85: fouler le raisin.    - mare ferire, Virg.: ramer, battre la mer avec les rames. [st1]2 [-] frapper, atteindre, faire impression, forger.    - minus multa patent in eorum vita, quae fortuna feriat, Cic.: dans leur vie, il y a moins de surface exposée aux coups de la fortune.    - sidera vertice ferire, Hor.: toucher de la tête les astres.    - ferit aethera clamor, Virg. En. 5: les cris frappent la voûte éthérée.    - ferire oculos, Lucr. 6, 923: frapper la vue.    - his spectris etiam si oculi possent feriri, Cic. Fam. 15, 16, 2: même si les yeux pouvaient être frappés de ces spectres.    - pecuniam ferire, Plin.: battre monnaie.    - asses ferire, Plin.: frapper des as.    - medium ferire, Cic. Fat.: atteindre le juste milieu, observer le juste milieu.    - ferietur alio munere, Ter.: il sera frappé d'un autre impôt.    - carmen ferire, Juv.: forger des vers.    - balba verba ferire, Hor.: émettre péniblement des paroles balbutiantes. [st1]3 [-] frapper, immoler, sacrifier, tuer; conclure.    - aliquem securi ferire, Cic.: frapper qqn de la hache.    - porcum ferire, Liv. 9: immoler un porc.    - foedus ferire, Cic.: conclure un traité (à cette occasion, on immolait un porc).    - ut tu amorum turpissimorum foedera ferires, Cic. Cael. 14, 34: pour te voir conclure les honteux traités de tes impudiques amours.
    * * *
    fĕrĭo (seul. au prés.), īre - tr. -    - ferii, Charis. -- feriturus, Serv. -- feribant (= ferebant), Ov. F. 4 -- arch. ferinunt (= feriunt), Fest. [st1]1 [-] frapper, battre, heurter.    - fores ferire, Plaut. Men. 1, 2, 63: frapper à la porte.    - ferire murum arietibus, Sall. J. 76, 6: ébranler un mur à coups de bélier.    - uvas pede ferire, Tib. 2, 5, 85: fouler le raisin.    - mare ferire, Virg.: ramer, battre la mer avec les rames. [st1]2 [-] frapper, atteindre, faire impression, forger.    - minus multa patent in eorum vita, quae fortuna feriat, Cic.: dans leur vie, il y a moins de surface exposée aux coups de la fortune.    - sidera vertice ferire, Hor.: toucher de la tête les astres.    - ferit aethera clamor, Virg. En. 5: les cris frappent la voûte éthérée.    - ferire oculos, Lucr. 6, 923: frapper la vue.    - his spectris etiam si oculi possent feriri, Cic. Fam. 15, 16, 2: même si les yeux pouvaient être frappés de ces spectres.    - pecuniam ferire, Plin.: battre monnaie.    - asses ferire, Plin.: frapper des as.    - medium ferire, Cic. Fat.: atteindre le juste milieu, observer le juste milieu.    - ferietur alio munere, Ter.: il sera frappé d'un autre impôt.    - carmen ferire, Juv.: forger des vers.    - balba verba ferire, Hor.: émettre péniblement des paroles balbutiantes. [st1]3 [-] frapper, immoler, sacrifier, tuer; conclure.    - aliquem securi ferire, Cic.: frapper qqn de la hache.    - porcum ferire, Liv. 9: immoler un porc.    - foedus ferire, Cic.: conclure un traité (à cette occasion, on immolait un porc).    - ut tu amorum turpissimorum foedera ferires, Cic. Cael. 14, 34: pour te voir conclure les honteux traités de tes impudiques amours.
    * * *
    I.
        Ferio, ferias, feriare: vel Ferior, feriaris, feriari, Deponens. Faire feste, Fester.
    \
        Feriari a studiis. Cic. Cesser d'estudier, Se reposer.
    II.
        Ferio, feris, praeteritum mutuatur a Percutio, percussi, ferire. Frapper, Ferir.
    \
        Ferit aethera clamor. Virgil. Va jusques au ciel.
    \
        Ferire aures. Cic. Quand une chose entre bien dedens l'oreille, et resveille l'auditeur pour le plaisir qu'il y prend, ou pour la vehemence du son et bruit.
    \
        Ferire cornu. Virg. Frapper de la corne, Heurter.
    \
        Ferire foedus. Ci. Quand deux princes ou nations faisoyent alliance et accord ensemble, le confermant par certaines ceremonies et sacrifices, mesmement d'une truye qu'ils avoyent accoustumé de sacrifier.
    \
        Fores ferire. Plaut. Frapper à l'huis.
    \
        Frigore aliquem ferire. Horat. Tuer.
    \
        Ferire alicuius frontem. Cic. Luy faire honte.
    \
        Ferietur alio munere, vbi hera pepererit. Terent. Il fauldra qu'il face un autre present.
    \
        Ferire pecunias. Plin. Frapper au coing, Forger monnoye.
    \
        Ferire porcum. Liu. Tuer, Sacrifier.
    \
        Securi. Caes. Trencher la teste publiquement, Decapiter.
    \
        Fama ferit terras remotas. Lucan. Le bruit en va jusques aux pays loingtains.

    Dictionarium latinogallicum > ferio

  • 20 fodio

    fŏdĭo, ĕre, fōdi, fossum - tr. - [st2]1 [-] fouir, fouiller, creuser, travailler en creusant. [st2]2 [-] retirer en creusant, tirer, extraire. [st2]3 [-] piquer, percer; traverser, crever; pousser (pour avertir). [st2]4 [-] piquer, stimuler, déchirer, torturer, tourmenter.    - fodit, invenit auri aliquantulum, Cic.: il fouille et trouve un peu d'or.    - vineas novellas fodere, Varr. R. R. 1, 31, 1: fouir les nouvelles vignes.    - salix crebro foditur, Col.: on déchausse fréquemment le saule.    - fodere arva, Ov. M. 11, 33: retourner la terre.    - fodere hortum, Cato, R. R. 2, 4: bêcher un jardin.    - fodere murum, Ov. M. 11, 535: miner un mur.    - fodere fundamenta, Plin. 28, 2, 4, § 15: creuser les fondations.    - fodere puteum, Plaut.: creuser un puits.    - fodere gypsum e terra, Plin. 36, 24, 59, § 182: extraire du plâtre.    - fodere metalla, Plin.: exploiter des mines.    - fodere argentum, Plin.: tirer de l'argent d'une mine.    - fodere stimulis, Plaut.: piquer de l'aiguillon.    - fodere gladio, Tac.: percer de l'épée.    - equi fodere armos calcaribus, Virg. En. 6, 881: éperonner un cheval.    - fodere guttura cultro, Ov. M. 7, 315: plonger un couteau dans lea gorge.    - fodere ora hastis, Liv. 8, 10, 6: labourer le visage à coups de lance.    - fodere aequora remis, Sil. 14, 359: fendre les flots avec la rame.    - fodere oculos (lumina): crever les yeux.    - noli fodere, Ter. Hec. 3, 5, 17: ménage mes côtes (ne me coudoie pas).    - cor stimulo foditur, Plaut. Bacch. 5, 2, 39: le remords torture son coeur.    - dolor te fodiat, Cic.: que la douleur te brise.    - fodere pectus in iras, Sil. 5, 159: provoquer une violente colère.
    * * *
    fŏdĭo, ĕre, fōdi, fossum - tr. - [st2]1 [-] fouir, fouiller, creuser, travailler en creusant. [st2]2 [-] retirer en creusant, tirer, extraire. [st2]3 [-] piquer, percer; traverser, crever; pousser (pour avertir). [st2]4 [-] piquer, stimuler, déchirer, torturer, tourmenter.    - fodit, invenit auri aliquantulum, Cic.: il fouille et trouve un peu d'or.    - vineas novellas fodere, Varr. R. R. 1, 31, 1: fouir les nouvelles vignes.    - salix crebro foditur, Col.: on déchausse fréquemment le saule.    - fodere arva, Ov. M. 11, 33: retourner la terre.    - fodere hortum, Cato, R. R. 2, 4: bêcher un jardin.    - fodere murum, Ov. M. 11, 535: miner un mur.    - fodere fundamenta, Plin. 28, 2, 4, § 15: creuser les fondations.    - fodere puteum, Plaut.: creuser un puits.    - fodere gypsum e terra, Plin. 36, 24, 59, § 182: extraire du plâtre.    - fodere metalla, Plin.: exploiter des mines.    - fodere argentum, Plin.: tirer de l'argent d'une mine.    - fodere stimulis, Plaut.: piquer de l'aiguillon.    - fodere gladio, Tac.: percer de l'épée.    - equi fodere armos calcaribus, Virg. En. 6, 881: éperonner un cheval.    - fodere guttura cultro, Ov. M. 7, 315: plonger un couteau dans lea gorge.    - fodere ora hastis, Liv. 8, 10, 6: labourer le visage à coups de lance.    - fodere aequora remis, Sil. 14, 359: fendre les flots avec la rame.    - fodere oculos (lumina): crever les yeux.    - noli fodere, Ter. Hec. 3, 5, 17: ménage mes côtes (ne me coudoie pas).    - cor stimulo foditur, Plaut. Bacch. 5, 2, 39: le remords torture son coeur.    - dolor te fodiat, Cic.: que la douleur te brise.    - fodere pectus in iras, Sil. 5, 159: provoquer une violente colère.
    * * *
        Fodio, fodis, fodi, fossum, fodere. Plautus. Fouir la terre et creuser. Bescher.
    \
        Fodere argentum. Liuius. Fouiller et fouir la terre pour en tirer de l'argent.
    \
        Fodere calcaribus armos equi. Virgil. Picquer des esperons.
    \
        Guttura cultro fodit. Ouid. Il a percé.
    \
        Latus alicuius fodere. Horat. Percer.
    \
        Fodere terram. Plaut. Houer, ou fouir la terre.
    \
        Foditur cor stimulo. Plaut. On me perce le coeur.
    \
        Fodiri, penul. prod. a quarta coniugatione. Columella. Estre fouy.

    Dictionarium latinogallicum > fodio

См. также в других словарях:

  • Murum — may refer to: Long Murum Murum Dam, Sarawak, Malaysia Murum, Maharashtra, India This disambiguation page lists articles about distinct geographical locations with the same name. If an internal link led you here, you …   Wikipedia

  • MURUM — Antonin. Mur Tschudo, Castel Mur. Simlero, vicus Rhaetorum, inter Clavennam ad Meridiem 12. et tinnetionem in Caeciam ac Boream. 16. mil. pass. Curiam versus. Sed Mur Tschudo in Bregentz tractu est …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Murum, India — Murum   city   …   Wikipedia

  • Murum Dam — Location Sarawak, Borneo Status Under construction Owner(s) Sarawak Energey Berhad Power station information …   Wikipedia

  • AD MURUM — villa Albionis in Angliae Scotiaeque consinio Waltowne, teste Camdenô …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MURU — murum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • POMERIUM — I. POMERIUM oppid. regni Valentiae, Mancanera. II. POMERIUM quasi post murum, ut auctor est Varro, quia Veteres moerum murum dixêre: vel, ut Festus, quasi promurum, i. e. proximum muro, qpud A. Gellium, l. 13. c. 14. ex Augurum libris definitur,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • All Hallows, London Wall —    On the north side of London Wall at No. 85 (P.O. Directory). In Broad Street Ward. Parish extends into Aldgate and Bishopsgate Within Wards.    Earliest mention found in records : Temp. H. I. (Strype, I ii. p. 5) included in grant to Holy… …   Dictionary of London

  • Wall of London —    Considerable difference of opinion exists as to the date when the walls that encircled the ancient City of London were first erected, and no evidence is obtainable from the Anglo Saxon Chronicle or other early records.    There is no doubt… …   Dictionary of London

  • MURALIS Corona — docente A. Gellio l. 5. c. 6. donabatur ab Imperatore ei, qui primus murum subiisset, inque oppidum hostium per vim ascendisset: quae proin quasi muri pinnis (aut turribus) decorata fuit, Harum tres meruit Achilles ille Romanus Siccius Dentatus,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MURI Cespititii — Valli proprie Latinis; unde plerique Auctores murum Severi, quô transversô Britanniam munivit, imitatus exemplum Antonini Pii, de quo vide Capitolin. c. 5. et ante Pium, Hadriani, de quo Spartian. c. 11. vallum vocârunt. Idem in Severo, c. 22.… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»